Stundvísi og óreiða

Athyglisvert um stundvísina og verðmæti tímans, sérstaklega tíma annarra. Kólumbíski rithöfundurinn Gabriel García Márguez gerir grín að þessu í bók sinni Minningar um döpru hórurnar mínar: "Ég uppgötvaði ... að ég er einungis stundvís til þess að ekki komist upp hve tími annarra skiptir mig litlu". Þetta er að sjálfsögðu sögupersóna hans, háaldraður dálkahöfundur við dagblað, sem hugsar þetta. Sama persóna hafði uppgötvað að þráhyggja sín um að láta hvern hlut vera á sínum stað væri til að dylja eðlislæga óreiðu

Dýrt spaug að mæta of seint á blaðamannafund

Kúnstin að sitja á kaffihúsi

Yndislegur þáttur áðan í útvarpinu þar sem Sigurður Pálsson rithöfundur útskýrði hvernig hann lærði að vera á kaffihúsi í París. Reglan sem hann lærði var annaðhvort sú að staldra fremur stutt við eða setjast og vinna: Þú átt ekki að sitja of lengi því að orðið restaurant þýðir að hressa sig við … Þú átt að staldra hæfilega lengi við til að safna orku … og út aftur, ellegar sitja þar og vinna. Næstum því orðrétt eftir Sigurði – en hlustið bara á hann á vef RÚV næstu tvær vikurnar, byrjar á 27. eða 28. mínútu í þættinum Bókmenntir og landafræði.

Þetta minnir mig á að Te og kaffi á Akureyri er að flytja yfir Hafnarstrætið yfir í gamla KEA-húsið. Te og kaffi hefur verið kaffibar þar sem sannarlega er ekki hægt að vinna sitjandi á barstólum, en dásamlegt andrúmsloft fastakúnna, annarra gesta og barþjónanna flyst vonandi yfir götuna og blómstrar þar á nýjan hátt.

Styttri vegalengdir - meiri umferð?

Því er haldið á lofti að með uppbyggðum vegi yfir Kjöl muni útblástur gróðurhúsalofttegunda minnka vegna þess að vegalengdir styttist. En er það víst? Í skoðanakönnun sem fyrirtækið Norðurvegur hefur látið gera kemur fram: „Um 45% aðspurðra töldu að ferðum þeirra milli áfangastaða á Norður- og Suðurlandi myndi fjölga með framkvæmdinni en 55% töldu að þeim myndi ekki fjölga.“ Leiða má að því líkur að þessi niðurstaða bendi til þess að umferð beinlínis aukist við að leggja Kjalveg. Kannski er þetta bara bull - kannski endurspeglar þessi skoðun alls ekki almenningsálitið sem Pierre Bourdieu hafnar að sé til - sjá færslu - kannski mun akstur alls ekki aukast við þetta. En þá er varla meira að marka þá niðurstöðu sem Norðurvegur fékk að meirihluti landsmanna vilji „heilsársveg". Upplýsingar á heimasíðu Norðurvegar um skoðanakönnunina eru reyndar fremur litlar en eitthvað meira hefur um hana birst í fjölmiðlum. Aðalatriðið er þó þetta: Í þessari skoðanakönnun voru tæpast gefnir þeir ótal valkostir sem eru til staðar um samgöngubætur milli Norður- og Suðurlands, t.d. betri sumarvegur um Kjöl, jafnvel malbikaður, eða stytting hér og þar annars staðar. Og ég leyfi mér að fullyrða að það var ekki spurt um hvort viðmælendur myndu vilja að strandsiglingar væru niðurgreiddar, hvort fólk óttaðist vetrarveður og hálku á Kili og þaðan af síður hvort það vildi að byggðar yrðu upp lestarsamgöngur.

Kolefnisútblástur Íslandspósts

Í síðustu viku bloggaði ég um kolefnisjöfnun Íslandspósts - sjá færslu. Útakstursfólk stofnunarinnar heldur því miður uppteknum hætti því að í fyrrakvöld - eða var það á þriðjudagskvöldið? - var mér fært ábyrgðarbréf, og bíllinn hafður í gangi á meðan mér var afhent bréfið.

Góðir bloggvinir og aðrir bloggfélagar: Tökum höndum saman og biðjum útakstursfólk Póstsins að drepa á bílnum meðan það afgreiðir okkur.

Almenningsálitið er ekki til!

Greinasafn með titlinum Almenningsálitið er ekki til er komið út. Höfundur greinanna er franski félagsfræðingurinn Pierre Bourdieu sem hefur rannsakað ólík viðfangsefni. Uppáhaldsefnið mitt er líklega rannsókn á því hvernig listsmekkur er tengdur félagslegum þáttum, svo sem menntun og efnahag. Hann skoðar hvernig flestar gjörðir okkar eru beint eða óbeint liður í því að skapa táknrænan auð. En hann hefur líka skrifað um ábyrgð og stöðu vísindamanna, ekki síst eigin greinar, félagsfræðinnar, enda þótt sum verk hans sé erfitt að flokka þannig á þröngan hátt.

Greinin sem bókin heitir eftir fjallar um yfirborðslegar skoðanakannanir. Skoðanakannanir geta verið framkvæmdar með "viðurkenndum aðferðum" en það getur verið að spurt sé um eitthvað sem skiptir litlu máli eða spurningarnar nái á engan hátt yfir mögulegar skoðanir eða hneigðir fólks. Hversu oft hefur það komið fyrir þig, lesandi, að þú værir spurð/ur að einhverju sem þú hafðir tæpast áhuga á því að hafa skoðun á?

Löngu var tímabært að út kæmi greinasafn eftir Bourdieu á íslensku. Hvet til lesturs hennar. Hún er ekki stór og hún er þýdd á aðgengilegt mál. (Skellli hér inn líka tengli í fyrirlestur  um Bourdieu á ráðstefnu sem var fyrir fáum misserum.)

Hálendi hugans við Heklurætur

Um helgina var ég á ráðstefnu Sagnfræðingafélags Íslands og Félags þjóðfræðinga á Íslandi. Ráðstefnan nefndist Hálendi hugans og var haldin að Leirubakka í Landsveit. Þar voru haldin erindi af margvíslegum toga: um ferðamennsku á hálendinu (burðarþol, skemmtanir, landnám ferðafólks), um þjóðlendumálin (bæði frásögn Júlíusar Sólness fv. umhverfisráðherra, en einnig um málskilning Hæstaréttar), um þjóðsögur, um náttúruvernd og virkjanir o.s.frv. Erindi um þjálfun tunglfaranna á Íslandi var framlag mitt. Einnig var farin stutt rútuferð, m.a. til að skoða upptök Ytri-Rangár sem eru afar falleg og fast við veginn austan Þjórsár, á móts við Búrfell. Og fyrsta kvöldið var afhjúpaður minnisvarði um Guðna Jónsson prófessor sem var alinn upp á Leirubakka. Frábær kokkteill af fræðum og skemmtun með skemmtilegu fólki.

Að Leirubakka hefur verið byggð upp ferðaþjónusta eins og algengt er um sveitir. Það sem skilur starfsemina að Leirubakka þó að frá flestum öðrum sveitahótelum er aftur á móti Heklusetrið sem annars vegar byggir á margmiðlunarsýningu um fjallið og eldgosin en hins vegar góðri ráðstefnu- og veitingaaðstöðu. Útsýnið úr veitingasalnum er að ég held það fegursta sem ég hef notið úr slíkum sal: panorama af Búrfelli og Heklu og lægri fjöllum í grenndinni. Hekla sýndi okkur að vísu aldrei toppinn en við vissum af honum þarna á bak við þokuslæðing eða ský.

Á heimsmælikvarða – í fremstu röð – í fararbroddi

Í stefnuyfirlýsingu samstæðisstjórnarinnar árgerð 2007 er a.m.k. þrívegis samkeppnismarkmið við aðrar þjóðir: „Ríkisstjórnin setur sér það markmið að allt menntakerfi þjóðarinnar, frá leikskóla til háskóla, verði í fremstu röð í heiminum“. „Stefna ríkisstjórnarinnar er að á Íslandi verði veitt heilbrigðisþjónusta á heimsmælikvarða“. „Ríkisstjórnin einsetur sér að Ísland verði í fararbroddi þjóða heims í umhverfismálum“.

Ég hef grun um að sú tilhneiging fari vaxandi að setja sér þvíumlík markmið, markmið sem í raun er ómögulegt að ná ef þjóðir heims vinna saman. Á Íslandi er margt til fyrirmyndar en við þurfum líka að sækja fordæmi fyrir okkur til annarra þjóða. Menntakerfið er nú þegar í fremstu röð og heilbrigðisþjónustan er með því besta sem þekkist. En við viljum að þau séu betri – fyrir okkur; ef öðrum fer fram á sama tíma fjölgar þeim fordæmum sem við getum lært af. Eitt nýlegt fordæmi þarf þó ekki að sækja til útlanda því að nýi menntaskólinn í Borgarnesi ætlar að gefa sérstaklega gott fordæmi: Að leggja niður próf og taka upp símat. Margar vikur á ári fyrir próf í skólum eru sóun á tíma, 20. aldar fyrirbæri eins og skólameistarinn, Ársæll Guðmundsson, hefur bent á í viðtölum.

Kolefnisjöfnun Íslandspósts

Í heilsíðuauglýsingu grobbar Íslandspóstur nú af því að hann kaupi kolefnisjöfnun fyrir bifreiðir sínar af Kolviði. Í mörg ár hefur það angrað mig að útakstursfólk Póstsins hefur látið bifreiðirnar vera í gangi meðan pakkar eru afhentir og greiðslur innheimtar. Stundum hef ég beðið fólkið um að drepa á bílnum á meðan og því svo sem verið kurteislega tekið. Og fyrir nokkrum árum hafði ég orð á þessu við stöðvarstjórann hér Akureyri sem tók málaleituninni vel og fannst þetta sjálfsagt mál - en ef einhver breyting varð í raun og veru þá var hún úr sögunni næst ég fékk pakka.

Íslandspóstur góður: Nú er mál að linni. Hættið að grobba ykkur af aflátsbréfakaupum - drepið frekar á bílunum.

Upplýsingafrelsi?

Nú er mikið rætt um nauðgunar"leik" sem var á vefsíðu en var tekinn af henni í dag. Eitt af því sem talsmaður vefsvæðisins nefndi var "upplýsingafrelsi". Öllu frelsi fylgja skuldbindingar hvort heldur gagnvart tjáningarfrelsinu eða öðru frelsi. Hugtak á borð við "upplýsingafrelsi" sýnist einnig notað til að réttlæta hvers konar dreifingu á hugverkum, oft stolnum frá höfundum.

Ég hef ekki séð þenna "leik" en af lýsingum að dæma hafði ég ekkert með þær "upplýsingar" að gera. Það sem meira er: af lýsingunum að dæma var heldur alls ekki um neins konar "upplýsingar" að ræða. Rit- og tjáningarfrelsinu virðist því ekki ógnað með því að taka hann af vefsíðunni.

Nauðgunarleikur fjarlægður af íslenskri vefsíðu

Ekkert stóriðjustopp

Geir Haarde hefur hamast við að sverja af sér stóriðjustopp í dag! Ingibjörg Sólrún Gísladóttir biður um að við gleymum ekki því að í stjórnarsáttmálanum séu mikilvægar yfirlýsingar um verndun Langasjávar og eflingu Vatnajökulsþjóðgarðs. Hvað er hið rétta - eða réttara sagt: Hvað er það sem ber að varast? Hefur nýja stjórnin tekið upp stefnu Framsóknarflokksins um þjóðarsátt og stóriðjustopp þegar búið verður að virkja allt sem hægt er að virkja? Gefum okkur að náttúruverndaráætlunin sem á að gera á næstu þremur árum - raunar tveimur og hálfu ef ég hef tekið rétt eftir - verði góð áætlun. En það er bara tíminn þangað til og öll þau virkjunaráform sem nú eru til staðar sem ógna náttúrunni mest af öllu. Um virkjunaráform má m.a. lesa í ársgamalli grein eftir Dofra Hermannsson, einn af hugmyndafræðingum Samfylkingarinnar í umhverfismálum. Verður náttúruverndarstefna Samfylkingar í minnihluta á Alþingi? Náttúruverndaráætlunin gæti reynst haldlítil ef hún verður gerð í kapphlaupi við þá sem vilja virkja til álframleiðslu - ef þeir fara að eins og Dofri lýsir í hinni ágætu grein sinni. Ég heiti hins vegar nýja umhverfisráðherranum stuðningi við gerð náttúruverndaráætlunarinnar.