Jafnrétti í Mosfellsbæ

Skaust í morgun til að taka þátt í jafnréttisdegi Mosfellsbæjar, tveggja tíma dagskrá í hinu glæsilega félagsheimili, Hlégarði, sem minnir á félagsheimili í þingeyskum sveitum og undirstrikar þannig að bæjarfélagið heldur tryggð við sögu sína. Ástæða þess að ég fór þangað var sú að í fyrravetur fylgdist ég með jafnréttisverkefnum í tveimur af skólum í bænum, leikskólanum Reykjakoti og grunnskólanum Varmárskóla. Dagskráin í morgun einkenndist af þátttöku barna og unglinga í leik- og grunnskólum bæjarins. Börnin í Reykjakoti og leikskóladeild Lágafellsskóla komu á svið og sungu og fluttu örstuttar yfirlýsingar um jafnrétti. Unglingarnir úr eldri deildum Varmárskóla sögðu álit sitt á því hvað væri jafnrétti. Vitund þeirra er byggð á sterkri réttlætiskennd og þegar kynjasjónarhornið er fléttað saman við hana verður greiningin skarpskyggnisleg. Þannig benti stúlka úr hópnum á það óréttlæti sem fælist í fordómum gagnvart drengjum sem vilja brjótast út úr hefðbundnum væntingum um starfsval karla eða velja aðra liti en flestir drengir kjósa (dæmi: bleikt). Og bæði drengir og stúlkur héldu því fram að tekið sé harðar á óheppilegri hegðun drengja en stúlkna, t.d. í kennslustundum. Loks var sýnt myndband sem nemendur í unglingabekkjum Lágafellsskóla gerðu; það var byggt á viðtölum við nemendur og starfsfólk skólans um jafnréttisáætlun skólans. Mjög fróðlegt og skemmtilegt myndband þar sem margt gagnlegt kom fram. Auk barnanna töluðu Þorbjörg Inga Jónsdóttir, varaformaður fjölskyldunefndar, og Haraldur Sverrisson, bæjarstjóri, af hálfu pólitíkusa bæjarins og Jóhanna B. Magnúsdóttir, formaður fjölskyldunefndar, sem afhenti jafnréttisviðurkenningu bæjarins, að þessu sinni til Reykjakots fyrir verkefni þeirra sem fólst meðal annars í því að auka samstarf skólans við feður leikskólabarna, svo sem hringja oftar í þá þegar þarf að hafa samband við foreldrana.

Agriculture is necessary for the farmer as a consumer

(Á íslensku þýðir þetta að landbúnaður sé nauðsynlegur fyrir bóndann sem neytanda.) Ég man eftir þessu á póstkorti sem Smekkleysa gaf út fyrir rúmum 20 árum. Á póstkortinu, sem ég hef nú týnt, var maður í fremur ljótri lopapeysu með sneisafulla innkaupakerru í þá nýlega opnaðri Kringlunni í Reykjavík.

Þessi brandari rifjaðist upp fyrir mér þegar ég sat ráðstefnu um rannsóknina Litróf landbúnaðarins þann 14. september sl. Þar sögðu þau Anna Karlsdóttir, Karl Benediktsson og Magnfríður Júlíusdóttir, landfræðingar við Háskóla Íslands, frá viðamikilli rannsókn á stöðu landbúnaðar og högum bænda. Á ráðstefnunni kom fjölmargt fram sem of langt mál yrði upp að telja, ekki síst að mjög stór hluti bænda vinnur aðra vinnu en við búskapinn hvort heldur litið er á hinar hefðbundnu greinar búskap með sauðfé og kýr eða á nýrri greinar, svo sem ferðaþjónustu sem er orðin útbreidd.

Mikil umræða hefur verið í samfélaginu um mikilvægi landbúnaðar fyrir samfélagið, ekki síst með tilliti til matvælaöryggis okkar sem eyþjóðar langt úti í hafi. Samt heyri ég alltaf öðru hverju raddir sem gagnrýna stuðning við landbúnað sem atvinnugrein, þótt þær séu svo sem engu háværari nú en ég var að alast upp í Mývatnssveit á sjöunda áratug síðustu aldar og kratar réðu viðskiptaráðuneytinu. Stuðningurinn er auðvitað byggður á því að hér gætum við ekki lifað án landbúnaðar. Á nefndri ráðstefnu fór finnsk fræðikona, Hilkka Vihanen, nokkrum orðum um breytingar á finnskum landbúnaði eftir að Finnland gerðist aðili að Evrópusambandinu. Það var fróðlegt að heyra. En í allri þessari umræðu skulum við samt muna það sem Smekkleysa gerði heyrum kunnugt að landbúnaður ekki er bara mikilvægur fyrir okkur sem búum í þéttbýlinu: Fyrst og síðast hlýtur landbúnaður að vera mikilvægur fyrir bóndann til tekjuöflunar. Því er það umhugsunarvert ef bændur þurfa að hafa lifibrauð sitt af öðru en bústörfum.

Metframleiðsla á mjólk

Verktakalýðræði

Það er verktakalýðræði en hvorki íbúalýðræði, fulltrúalýðræði né nokkurs konar almennt lýðræði ef verktaki fær að gera það sem honum hentar á lóð, sama þótt verktakinn eigi lóðina. Almennir bæjarbúar þurfa að sækja um leyfi til að byggja við húsið sitt eða byggja ofan á húsið sitt, jafnvel einn kvist. Sumt af þessu þarf í grenndarkynningu til að íbúum í nágrenninu gefist kostur á að gera athugasemdir.

Vandinn við verktakalýðræðið er að einn verktaki eða lóðareigandi hefur yfirleitt ekki heildarsýn heldur sér hagsmuni sína, oft til skamms tíma. Þess vegna ráðum við til starfa fólk sem hefur þekkingu á skipulagi og þróun byggðar og þess er freistað að sjá lengra fram tímann með heildarhagsmuni í huga. Margt af því sem hefur verið framkvæmt á höfuðborgarsvæðinu og alls ekkert síður á Akureyri er þessu marki brennt. Þess vegna var t.d. líka efnt til samkeppni um þróun miðbæjar Akureyrar og þótt sumt af því sem hefur verið lagt til í kjölfar þess sé misjafnlega gott var samkeppnin af hinu góða því að þar voru settar fram skemmtilegar tillögur sem gafst kostur á að ræða.

Sár í borgarmyndinni

Ránplanta

Það er dýrt spaug að eiga við lúpínuna, það er alveg ljóst á því sem garðyrkjustjóri Reykjavíkurborgar segir. Við vitum ekki enn þá hvernig það gengur með skógarkerfilinn sem á greiða leið í kjölfarið. Á vef Umhverfisstofnunar er sagt frá baráttunni gegn því að skógarkerfill og lúpína leggi undir viðkvæman gróður við Mývatn.

Lúpínan erfið í Rauðhólum og Laugarási

Hættið að kvarta, hættið að sóa fé

Húsvíkingar góðir: Hættið þessu kvarti, hættið að sóa fé til undirbúnings álvers. Þá lýkur óvissunni sem þið lögðuð upp með. (Til þeirra Húsvíkinga sem aldrei vildu fara út þessa tegund af óvissu: Bið ykkur afsökunar á að ávarpa ykkur með kvart- og kveinsveitungum ykkar.)

Óvissu um álver á Bakka verður að ljúka

Risahvönn og skógarkerfill í kjölfar lúpínunnar

Í nágrenni Reykjavíkur eru sumar heiðanna gráar af fölnandi lúpínublómum þegar líða tekur á sumarið; hún hefur útrýmt hinum viðkvæma melagróðri sem þar var. Í þessari frétt kemur fram að lúpína búi til góðan jarðveg fyrir risahvönnina, og mér sýnist skógarkerfillinn einnig vera að stinga sér niður í nágrenni Reykjavíkur og annars staðar þar sem lúpínan hefur verið ofnotuð.

Í grein eftir Einar Þorleifsson á hugsandi.is kemur fram að lúpína hafi fyrst verið "flutt til Íslands árið 1946 af Hákoni Bjarnasyni skógræktarstjóra. Alaskalúpína (Lupinus nootkatensis) vex villt í Alaska þar sem hún er víða algeng á áreyrum. Hákon flutti hana upphaflega til landsins í landgræðslutilgangi enda var uppblástur og jarðvegseyðing á þessum árum í algleymingi. Sem betur fer hefur gróður náð sér á strik á síðustu árum eftir að sauðfé fækkaði mikið síðustu tvo áratugi. Þannig að víða eru rofabörð að falla saman og örfoka melar að gróa upp með innlendum gróðri en ber þá vanalega mest á holtasóley, krækiberjalyngi og beitilyngi. Lúpínan er sennileg sú jurt innflutt sem helst getur talist vera ágeng á íslenskt gróðurríki ..."

Og viljum við land með skógarkerfli og risahvönn? Eða viljum við vernda fjölbreytileikann í náttúrunni - þar með talinn viðkvæma melagróðurinn? Ég vil hið síðarnefnda - og að ræktun lúpínu sé stillt í hóf.

Risahvönn ógnar

Fagnaðarefni

Það er fagnaðarefni að sjá tillögu SUNN tekna svo fljótt til faglegrar meðferðar.

Gaumgæfir friðun Gjástykkis

Umhverfisráðherra hugar að friðlýsingu Gjástykkis

Svandís Svavarsdóttir umhverfisráðherra hefur óskað eftir áliti Umhverfisstofnunar og Náttúrufræðistofnunar á tillögum Samtaka um náttúruvernd á Norðurlandi um friðlýsingu Gjástykkis. Umhverfisráðherra skoðaði Gjástykki í liðinni viku í fylgd Árna Einarssonar, forstöðumanns Náttúrurannsóknastöðvarinnar við Mývatn, og Bergþóru Kristjánsdóttur, starfsmanns Umhverfisstofnunar við Mývatn. Meira á heimasíðu ráðuneytisins: http://www.umhverfisraduneyti.is/frettir/nr/1488

Minni á hundraðþúsundustu flettinguna

Minni á verðlaun fyrir flettingu eitthundraðþúsund - blogg sett í loftið í upphafi vikunnar.

Einkavæðing í eiginhagsmunaskyni - eða til skilvirkni?

Vangaveltur Stiglitz um þetta efni eru mjög athyglisverðar í ljósi þess nags sem ég stundum heyri að ríkisfyrirtæki og ríkisstofnanir séu illa rekin. Nær sanni væri að telja að þau séu vel rekin vegna þess að í þeim má ekki hagnast eins og í einkafyrirtækjum. Sama gildir um samvinnufélög eins og Búseta að þau eru rekin til að standa undir kostnaði.

En er ekki gróðavonin kjarni kapítalismans? Hvernig er þá hægt að eyðileggja hann ef maður reynir að ná hámarksgróða? Gerir bandalög við önnur fyrirtæki. Reynir að gleypa þau og koma á kapítalískri einokun - og helst í öllum heiminum. Ég bara spyr ...

Þeir eyðilögðu kapítalismann

Gerir menntun fólk heilsuhraustara?

Þetta er ekki í fyrsta skipti sem ég heyri þá ábendingu að tölur sýni að "þeir sem eru meira menntaðir líklegri til að vera við betri heilsu, hafa meiri áhuga á þjóðmálum og treysta betur öðrum í samfélaginu."

En gæti verið að heilsuhraustara fólk, sem hefur að auki meiri áhuga á þjóðmálum einhverra hluta vegna frá barnæsku fari fremur í langskólanám?

Erfiðleikar í fjármálalífi hvati til náms

100 þúsundasta fletting bloggsíðunnar

Ég hef ákveðið að senda þeim bloggsíðugesti gjöf sem kemst næst við að vera sá sem flettir henni í 100 þúsundasta skiptir, núna um einu og hálfu ári eftir að ég byrjaði að blogga. Sá eða sú sem vill verða númer 100 þúsund sendir "kvitt" við þessari bloggfærslu og fljótlega eftir að flettingarnar ná 100 þúsund mun ég draga úr hópi þeirra sem kvittuðu og líta svo á að það hafi verið 100 þúsundasti gesturinn. Aðeins eitt kvitt frá hverjum þátttakanda gildir. Sjá sambærilegt.

Má skemma það sem fáir þekkja?

Ég hélt fyrst að Ómar ætti við Sogin í Reykjavík: Sogamýri, Sogaveg, Bústaðahverfið! Nei, hann á við enn eitt svæðið sem fáir landsmenn þekkja og virkjunar- og álverssinnar komast af stað með að ná undir sig áður almenningur kemst að því að þar eru mikil náttúruundur.

Ég hef aldrei komið að þessari Trölludyngju eða að þessum Sogalæk, þótt ég hafi árum saman búið við Sogaveg í Reykjavík. En mér sýnist á öllu sem Ómar segir rétt að huga að verndun þessa svæðis.

Umhverfisspjöll við Sogalæk

Óþolandi yfirgangur

Yfirgangur Ísraela gagnvart fólkinu í Palestínu er óþolandi; skemmst er að minnast innrásarinnar á Gaza um sl. áramót sem var mótmælt víða um heim. Vonandi mun núverandi Bandaríkjastjórn veita Ísraelum meira aðhald en fyrri stjórnir, en lítil ástæða til bjartsýni í þeim efnum, því miður. Sjá blogg og vídeó hjá Rúnari Sveinbjörnssyni. Við eigum að krefjast þess að Ísraelar skili húsum til þeirra palestínsku fjölskyldna sem þeir stálu þeim frá.

Landnemabyggðir stækkaðar

Þarf að virkja við Þeistareyki?

Þetta er undarleg frétt um afstöðu vinstri grænna til "nýtingar" orkunnar á Þeistareykjum. Á nýlegum flokksráðsfundi vinstri grænna á Hvolsvelli heyrði ég ekki nokkurn ræðumann minnast á að virkja á Þeistareykjum. Þetta hlýtur því að vera misskilningur hjá Mogganum að vinstri græn vilji "nýta" orkuna þar á einhvern hátt annan en til náttúruupplifunar.

Þeistareykir eru nálægt Gjástykki í Þingeyjarsýslu og náttúruverndarsamtök hafa barist fyrir því að rannsóknarboranir þar færu í mat á umhverfisáhrifum. Nú munu hafa verið boraðar þar sex holur vegna "rannsókna" en verði farið út í álver við Húsavík þarf að meta sameiginlega umhverfisáhrif af álverinu og öllum virkjunum sem álverið myndi sækja orku til. Það er því sá munur á Þeistareykjum og Gjástykki að landi hefur verið raskað við Þeistareyki. En þarf samt ekkert að halda áfram þar.

Skoða aðra orkunýtingu en til álvers